Ciekawostki 2 wojny światowej – z frontu i nie tylko

1. Enigma: Niemiecka maszyna szyfrująca Enigma odegrała kluczową rolę w komunikacji wojskowej podczas II wojny światowej. Została wynaleziona przez niemieckiego inżyniera Arthura Scherbiusa i używana przez wojska niemieckie do przesyłania zaszyfrowanych wiadomości. Enigma była uważana za niemożliwą do złamania, jednak grupa polskich matematyków, w tym Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski, opracowała metodę złamania szyfru. Ta wiedza została przekazana aliantom, którzy za pomocą słynnego brytyjskiego kryptoanalityka Alana Turinga opracowali dalsze metody deszyfrowania, co przyczyniło się do ostatecznego zwycięstwa aliantów w wojnie.
2. Projekt Manhattan: Projekt Manhattan to tajny program badawczy, który prowadzili Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Kanada, mający na celu opracowanie pierwszej bomby atomowej. Program został rozpoczęty w 1942 roku pod kierownictwem fizyka J. Roberta Oppenheimera. Uczestniczyło w nim wielu wybitnych naukowców, którzy pracowali w tajnych ośrodkach badawczych, takich jak Los Alamos w Nowym Meksyku. Projekt Manhattan doprowadził do stworzenia pierwszej bomby atomowej, która została zdetonowana w testach na poligonie Trinity 16 lipca 1945 roku. Niedługo potem bomby atomowe zostały zrzucone na japońskie miasta Hiroszimę i Nagasaki, co przyczyniło się do zakończenia wojny na Pacyfiku.
3. Operacja Fortitude: Operacja Fortitude była jednym z najbardziej udanych działań dezinformacyjnych przeprowadzonych przez aliantów podczas II wojny światowej. Jej celem było zmylić Niemców co do czasu i miejsca lądowania alianckich wojsk w Normandii (D-Day). Operacja polegała na tworzeniu fikcyjnych armii, używaniu fałszywych statków, nadawaniu fałszywych sygnałów radiowych i podsłuchiwaniu niemieckiej komunikacji. Dzięki temu alianci zdołali zmusić Niemców do podziału swoich sił, co pozwoliło na skuteczne lądowanie w Normandii i ostatecznie na wyzwolenie Europy Zachodniej.
4. Kamikaze: Kamikaze to japońscy piloci, którzy pod koniec II wojny światowej przeprowadzali samobójcze ataki na okręty alianckie, starając się zatopić jak najwięcej jednostek wroga. Kamikaze dosłownie oznacza „boski wiatr” i był to sposób walki stosowany przez Japończyków w desperackim momencie wojny. Piloci kamikaze byli szkolani w specjalnych obozach, gdzie uczyli się technik sterowania samolotami wypełnionymi ładunkami wybuchowymi, które mieli celowo wprowadzić w okręty wroga. Choć ataki te były przerażające dla żołnierzy alianckich, kamikaze zatopiło tylko niewielką część floty alianckiej. Mimo to, działania te są symbolem determinacji i poświęcenia japońskich żołnierzy w czasie II wojny światowej.
5. Ghost Army: Ghost Army (Armia Duchów) to tajna jednostka wojskowa Stanów Zjednoczonych, która działała podczas II wojny światowej. Została utworzona w 1944 roku i składała się z artystów, projektantów, aktorów oraz inżynierów dźwięku. Ich zadaniem było tworzenie fałszywych oddziałów wojskowych, za pomocą dmuchanych czołgów, samolotów i artylerii, aby zmylić wroga. Dodatkowo, używali nagranych dźwięków bitew, podszywali się pod alianckich żołnierzy i nadawali fałszywe informacje radiowe. Dzięki tym działaniom, Ghost Army przyczyniła się do zwycięstwa aliantów, wprowadzając zamieszanie w szeregach wroga.
6. Żołnierze z różnych krajów: W czasie II wojny światowej w oddziałach brytyjskich służyli żołnierze z wielu krajów, takich jak Indie, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, czy kraje afrykańskie. Również w siłach alianckich uczestniczyły jednostki polskie, czeskie, belgijskie, holenderskie i norweskie, które walczyły w Europie. Z drugiej strony, Wehrmacht (niemiecka armia) zrzeszała w swoich szeregach żołnierzy z różnych krajów okupowanych i sprzymierzonych z III Rzeszą. Warto dodać, że Waffen-SS miało w swoim składzie jednostki złożone z obywateli francuskich, skandynawskich, bałtyckich czy nawet z Indii. To pokazuje, jak wielką rolę odgrywały sojusze i kolonie w czasie II wojny światowej.
7. Operacja Mincemeat: Operacja Mincemeat była brytyjską operacją dezinformacji, mającą na celu wprowadzenie niemieckich dowództw w błąd co do planów inwazji na Sycylię. W 1943 roku, brytyjski wywiad zorganizował misterną mistyfikację, polegającą na upozorowaniu śmierci brytyjskiego oficera, którego ciało z fałszywymi dokumentami zostało wyrzucone na brzeg Hiszpanii. Niemcy, po zdobyciu tych dokumentów, uwierzyli w ich prawdziwość i przenieśli swoje siły zbrojne w inne rejony, co pozwoliło aliantom na udaną inwazję na Sycylię. Operacja Mincemeat stała się jednym z najbardziej spektakularnych przykładów dezinformacji w historii wojen.
8. Niemieckie jedzenie sojowe: W czasie II wojny światowej, z powodu braku żywności w Niemczech, spożywano tam wiele nietypowych produktów. Jednym z takich produktów było mięso sojowe, zwane „Fleisch aus der Tube” (mięso z tubki). W wyniku eksperymentów przeprowadzonych przez niemieckich naukowców, udało się opracować proces przetwarzania soi na mięso, które mogło być przechowywane i spożywane przez długi czas. Choć nie było to tak smaczne, jak tradycyjne mięso, produkt ten pomógł utrzymać się przy życiu wielu Niemcom w okresie, gdy brakowało żywności.
9. Zwierzęta w czasie wojny: W czasie II wojny światowej, różne zwierzęta pełniły ważne role na froncie. Powszechnie używano psów do różnych zadań, takich jak przewodnictwo.
10. Golombki wojenne: Ciekawym faktem związanych z kuchnią podczas II wojny światowej jest to, że Polacy zmuszeni byli do dostosowania tradycyjnych przepisów do trudnych warunków wojennych. W wyniku braku mięsa, Polacy zaczęli przygotowywać golombki z kaszy gryczanej, ziemniaków i innych dostępnych warzyw. Te nietypowe golombki były nie tylko sycące, ale także tanie i łatwe w przygotowaniu, co było szczególnie ważne w czasach niedoborów żywności.
11. Żołnierskie pieniądze: W czasie II wojny światowej, armie różnych państw używały specjalnych banknotów, które były przeznaczone wyłącznie dla swoich żołnierzy. Te banknoty, znane jako „żołnierskie pieniądze”, były używane w obozach wojskowych, na statkach czy w czasie okupacji, aby żołnierze mogli wydawać je na towary i usługi. W ten sposób armie utrzymywały kontrolę nad finansami swoich żołnierzy i miały możliwość regulowania inflacji.
12. Kobiety w fabrykach amunicji: W czasie II wojny światowej, kobiety w wielu krajach, takich jak Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i ZSRR, pracowały w fabrykach amunicji, zastępując mężczyzn, którzy służyli na froncie. Kobiety te były odpowiedzialne za produkcję bomb, pocisków i innych rodzajów amunicji. Zyskały one przydomek „Rosie the Riveter” (w USA) lub „Bomb Girls” (w Kanadzie) i stały się symbolem kobiecej siły i determinacji w czasie wojny.
13. Kamikaze: Japońscy piloci samobójcy, znani jako kamikaze, byli jednym z najbardziej drastycznych i kontrowersyjnych aspektów II wojny światowej. Kamikaze byli pilotami, którzy świadomie sterowali swoimi samolotami na kolizję z wrogimi statkami, zamiast wykorzystywać tradycyjne bomby i pociski. Ta taktyka była stosowana przez Japończyków wobec amerykańskiej floty w czasie bitwy o Okinawę w 1945 roku. Chociaż była to desperacka taktyka, kamikaze zatopiło wiele okrętów aliantów i zyskało sławę jako jeden z najbardziej drastycznych i niebezpiecznych aspektów wojny.
14. Piosenka Lili Marleen: W czasie II wojny światowej, piosenka „Lili Marleen” stała się nieoficjalnym hymnem żołnierzy zarówno aliantów, jak i sił Osi. Niemiecka piosenkarka Lale Andersen nagrała tę melodię w 1939 roku, a jej sława rozprzestrzeniła się na różne fronty wojny. Piosenka była powszechnie odbierana jako symbol tęsknoty za ukochanymi, oczekującymi na powrót żołnierzy do domu.
15. Kołchozowe psy antypancerne: W ZSRR podczas II wojny światowej szkolono specjalne psy, które miały za zadanie niszczyć niemieckie czołgi. Psy były przyuczane do szukania jedzenia pod czołgami, a następnie przyczepiano im ładunki wybuchowe. W teorii, gdy pies podbiegł pod czołg, ładunek eksplodował, niszcząc pojazd. W praktyce jednak metoda ta okazała się mało skuteczna, a psy często uciekały lub wracały do swoich opiekunów, powodując przypadkowe straty wśród radzieckich żołnierzy.
16. Ghost Army: Podczas II wojny światowej, amerykańska jednostka znana jako Ghost Army (Armia Duchów) używała sztucznych dźwięków, fałszywych pojazdów i namiotów oraz innych technik dezinformacji, aby wprowadzać w błąd siły wroga. Celem było tworzenie złudzenia istnienia większej liczby wojsk niż faktycznie było. Dzięki temu, Ghost Army przyczyniła się do sukcesu aliantów na różnych frontach, wprowadzając przeciwnika w błąd co do rzeczywistych planów i sił aliantów.
17. Główny kryptolog Japonii: Japoński kryptolog, Kapitan Jinichi Ōishi, był jednym z najbardziej utalentowanych kryptoanalityków swojego czasu. Pracując dla japońskiej marynarki wojennej, Ōishi złamał wiele amerykańskich kodów, co przyczyniło się do sukcesów Japonii w początkowej fazie wojny na Pacyfiku. Paradoksalnie, pod koniec wojny Ōishi został aresztowany przez Amerykanów, którzy uznali jego umiejętności za tak cenne, że zatrudnili go jako konsultanta w celu udoskonalenia własnych technik kryptograficznych.
18. Projekt Habakkuk: Podczas II wojny światowej, Wielka Brytania i Kanada wspólnie opracowały tajny projekt o nazwie Habakkuk, który miał na celu stworzenie gigantycznych lotniskowców z pykrety – mieszanki lodu i pilśni drzewnej. Pomysłodawcą był brytyjski wynalazca Geoffrey Pyke, który wierzył, że pykret będzie znacznie tańszy i trwalszy od konwencjonalnych materiałów. Pomimo wielu eksperymentów i prób, projekt został zarzucony ze względu na problemy techniczne i wysokie koszty.
19. Miecz Wojciecha Łukomskiego: Polski oficer, porucznik Wojciech Łukomski, został aresztowany przez NKWD podczas II wojny światowej. Udało mu się zbiec z więzienia i przedostać do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do armii polskiej. W 1943 roku, Łukomski otrzymał od swojego ojca unikalny prezent – miecz z XVII wieku. Wykorzystał go w czasie lądowania w Normandii, gdzie miał zaszczyt być pierwszym żołnierzem polskim, który wszedł na kontynentalną Europę podczas operacji Overlord. To niecodzienne wyposażenie przyciągało wzrok wielu żołnierzy, zarówno alianckich, jak i niemieckich.
20. Kobiety żołnierze: W czasie II wojny światowej, kobiety również odgrywały istotną rolę na frontach. W Związku Radzieckim formowano oddziały kobiece, takie jak słynne „Nocne Wiedźmy” – radziecki kobiecy pułk lotniczy, który wykonywał nocne misje bombowe przeciwko niemieckim siłom. W innych krajach, jak Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone, kobiety pełniły różnorodne funkcje, takie jak pielęgniarki, łączniczki czy kryptolożki.

Bonus, polskie ciekawostki z IIWŚ

23. Kryptolog Marian Rejewski: Marian Rejewski był polskim matematykiem i kryptologiem, który, wraz z Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim, złamał niemiecki szyfr maszyny Enigma. Ich praca była niezwykle ważna, gdyż stała się podstawą dla dalszych brytyjskich osiągnięć w tej dziedzinie. Dzięki ich wysiłkom, alianci byli w stanie odczytywać niemieckie komunikaty, co znacząco przyczyniło się do zwycięstwa w wojnie.
24. Pułkownik Kukliński: Ryszard Kukliński był polskim oficerem wywiadu wojskowego, który współpracował z CIA podczas zimnej wojny. W czasie II wojny światowej, Kukliński walczył w partyzanckim oddziale Armii Krajowej. Po wojnie zdecydował się na współpracę z Amerykanami, gdyż był przekonany, że Polska powinna być wolna od wpływów Związku Radzieckiego. Dzięki swoim informacjom, USA mogło lepiej zrozumieć radzieckie intencje i strategie, co było ważne dla utrzymania równowagi sił w zimnej wojnie.
25. Żegota: Żegota, formalnie Rada Pomocy Żydom, była tajną organizacją w ramach Polskiego Państwa Podziemnego, która pomagała Żydom ukrywać się przed okupantem niemieckim. To jedyna tego rodzaju organizacja, która działała na tak dużą skalę w okupowanej Europie. Żegota dostarczała Żydom fałszywe dokumenty, kryjówki, żywność i leki, a także organizowała ucieczki z gett. Szacuje się, że dzięki pomocy Żegoty ocalono życie około 4 tysiącom Żydów.
26. Bombowce PZL.37 Łoś: PZL.37 Łoś był polskim bombowcem średnim, który był uważany za jeden z najlepszych na świecie w chwili wybuchu II wojny światowej. Wyprodukowano tylko 31 samolotów tego typu, ale zdążyły one wykazać się skutecznością w trakcie kampanii wrześniowej. Niestety, większość z nich została zniszczona lub zdobyta przez Niemców. Kilka maszyn udało się ewakuować do Rumunii, gdzie służyły w czasie wojny w lotnictwie rumuńskim.